അനുയോജ്യ സാഹചര്യങ്ങളില്‍ മത്സ്യങ്ങളെ  അപൂര്‍വമായേ രോഗങ്ങള്‍ ബാധിക്കാറുള്ളൂ. ശരിയായ ജലാവസ്ഥ, വിവിധ തരത്തിലുള്ള ഭക്ഷണം, തിങ്ങിപ്പാര്‍ക്കാത്ത സാഹചര്യങ്ങള്‍, മറ്റു ബുദ്ധിമുട്ടുകളുണ്ടാക്കാത്ത അന്തരീക്ഷം തുടങ്ങിയവ ചേര്‍ന്നതാണ് മീനുകള്‍ക്ക് അനുയോജ്യ സാഹചര്യം എന്നു പറയുന്നത്. സാധാരണഗതിയില്‍ ആവാസവ്യവസ്ഥയിലുണ്ടാകുന്ന മാറ്റങ്ങള്‍, പുതിയ മീനുകളെ ടാങ്കില്‍ ഇടുക എന്നവയാണ് പ്രധാനമായും മീനുകളെ സമ്മര്‍ദത്തിലാക്കുക. ആരോഗ്യമുള്ള മീനുകള്‍ക്ക് രോഗപ്രതിരോധശേഷി കൂടുതലായിരിക്കും. എന്നാല്‍ സമ്മര്‍ദങ്ങളുള്ള സാഹചര്യമുണ്ടാകുമ്പോള്‍ മീനുകളെ രോഗങ്ങള്‍ വേഗം വേട്ടയാടുന്നു. രോഗകാരികളാവാന്‍ ജലാശയങ്ങളില്‍ ജൈവ-അജൈവ ഘടകങ്ങളുണ്ട്.

സമ്മര്‍ദങ്ങള്‍ക്കു കാരണമാകുന്ന അജൈവ ഘടകങ്ങള്‍

അമോണിയ 

ജലാശയത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിലടിയുന്ന അധികഭക്ഷണം, മീനുകള്‍ ചത്തടിയുക, ചെടികള്‍ ചീയുക തുടങ്ങിയവയാണ് അമോണിയ വാതകം രൂപപ്പെടാനുള്ള കാരണം. പിഎച്ച് 7നു മുകളില്‍പ്പോയാല്‍ അമോണിയ കൂടുതല്‍ വിഷമാകും. മത്സ്യങ്ങള്‍ മന്ദതയിലായിരിക്കുക, ശ്വാസമെടുക്കാന്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുക, ചെകിളപ്പൂക്കളില്‍ നിറവ്യത്യാസം കാണുക എന്നിവയാണ് വെള്ളത്തിലെ അമോണിയയുടെ അളവ് കൂടിയതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള്‍. ഈ സാഹചര്യത്തില്‍ മീനുകള്‍ മിക്കപ്പോഴും ജലോപരിതലത്തിലായിരിക്കും. കുളത്തിലെ വെള്ളം പരിശോധിച്ചാല്‍ അമോണിയബാധ പെട്ടെന്നു സ്ഥിരീകരിക്കാന്‍ കഴിയും.

ഭക്ഷണത്തിന്റെ അളവ് കുറയ്ക്കുക, വെള്ളം മാറ്റുക, പിഎച്ച് കുറയ്ക്കുക, വാതായനം കൂട്ടുക എന്നിവയാണ് കുളത്തിലെ അമോണിയ കുറയ്ക്കാനുള്ള മാര്‍ഗങ്ങള്‍.

നൈട്രൈറ്റ്/നൈട്രേറ്റ്

അമോണിയ ജലത്തില്‍ രൂപപ്പെടുമ്പോളുണ്ടാകുന്ന ലക്ഷണങ്ങള്‍ തന്നെയാണ് നൈട്രൈറ്റ്/നൈട്രേറ്റ് രൂപപ്പെടുമ്പോഴും. കാരണങ്ങളും അതുതന്നെ. നല്കുന്ന തീറ്റയുടെ അളവ് കുറയ്ക്കുക, ഭാഗീഗമായി വെള്ളം മാറ്റുക, വാതായനം നടത്തി വെള്ളത്തിലെ പ്രാണവായുവിന്റെ അളവ് വര്‍ധിപ്പിക്കുക തുടങ്ങിയവയാണ് നൈട്രൈറ്റ്/നൈട്രേറ്റ് കുറയ്ക്കാനുള്ള മാര്‍ഗങ്ങള്‍.

ക്ലോറിന്‍

സ്വതന്ത്ര ക്ലോറിന്‍ ഏറ്റവുമധികം കാണപ്പെടുക്ക പൈപ്പ് വെള്ളത്തിലാണ്. അത് മീനുകള്‍ക്ക് ഹാനികരമാണ്. മീനുകളുടെ ചെകിളപ്പൂക്കളെയാണ് ക്ലോറിന്‍ നശിപ്പിക്കുക. ഇതുമൂലം മീനുകള്‍ക്ക് ശ്വസിക്കാനാവാതെ വരുന്നു. പിന്നാലെ മരണവും.

വെള്ളം തിളപ്പിക്കുക, വെള്ളം സൂര്യപ്രകാശമേറ്റ് കുറച്ചുദിവസം തുറന്നു സൂക്ഷിക്കുക, വെള്ളത്തില്‍ വാതായനം നടത്തി പ്രാണവായുവിന്റെ അളവ് കൂട്ടുക തുടങ്ങിയവയാണ് വെള്ളത്തിലെ ക്ലോറിന്റെ അളവ് കുറയ്ക്കാനുള്ള മാര്‍ഗങ്ങള്‍.

ഹെവി മെറ്റല്‍

ജലാശയങ്ങളില്‍ അടിയുന്ന പഴയ പൈപ്പ് പോലുള്ള വസ്തുക്കളാണ് ഇതിനു കാരണം. ഘന ലോഹങ്ങളുടെ (മാംഗനീസ്, ക്രോമിയം, കൊബാള്‍ട്ട്, നിക്കല്‍, കോപ്പര്‍, സിങ്ക്, സെലീനിയം, സില്‍വര്‍, ആന്റിമണി, താലിയം എന്നിവയാണ് ഹെവി മെറ്റലുകളില്‍ ഉള്‍പ്പെടുക) അളവ് കൂടുമ്പോള്‍ മീനുകള്‍ക്ക് ശ്വസനത്തില്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാകുന്നു. ഇതുകാരണം ജലോപരിതലത്തില്‍വന്ന് ശ്വാസമെടുക്കാന്‍ ശ്രമിക്കും. ജലപരിശോധന നടത്തിയാല്‍ ഏതു ലോഹത്തിന്റെ അളവാണ് കൂടിയിരിക്കുന്നതെന്നു കണ്ടെത്താന്‍ കഴിയും. റിവേഴ്‌സ് ഓസ്‌മോസിസ് വഴി വെള്ളത്തിലെ ലോഹങ്ങളുടെ അളവ് കുറയ്ക്കാം. ആക്റ്റിവേറ്റഡ് കാര്‍ബണ്‍ ഉപയോഗിച്ച് അരിച്ചാണ് ഘനലോഹങ്ങളുടെ അളവ് കുറയ്ക്കുക.

ഹൈഡ്രജന്‍ സള്‍ഫൈഡ്

കുളത്തില്‍ അടിഞ്ഞുകൂടുന്ന അവശിഷ്ടങ്ങളാണ് ഹൈഡ്രജന്‍ സള്‍ഫൈഡ് രൂപപ്പെടാന്‍ കാരണം. മീനുകള്‍ക്ക് അപകടകാരിയായ ഈ വാതകത്തിനു ചീമുട്ടയുടെ മണത്തിനു സമാനമായ മണമായതിനാല്‍ പെട്ടെന്നുതന്നെ തിരിച്ചറിയം. മീനുകള്‍ ജലോപരിതലത്തിലൂടെ നീന്തി അന്തരീക്ഷത്തില്‍നിന്നു ശ്വസിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കും. പൂര്‍ണമായും വെള്ളം മാറ്റി കുളം ശുദ്ധീകരിക്കുക എന്നതാണ് ഏക പോംവഴി. ഒപ്പം അടിത്തട്ടിലെ മാലിന്യങ്ങള്‍ പൂര്‍ണമായും നീക്കം ചെയ്യുകയും വേണം.

മരുന്നുകള്‍

അവശ്യഘട്ടങ്ങളില്‍ മീനുകള്‍ക്ക് മരുന്നുകള്‍ നല്‌കേണ്ടിവരാറുണ്ട്. കോപ്പര്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന മരുന്നുകള്‍ നട്ടെല്ലില്ലാത്ത ജീവികള്‍ക്ക് അപകടം വരുത്തിവയ്ക്കും. പ്രത്യേകിച്ച് പൂച്ചമത്സ്യങ്ങള്‍, ടെട്ര, ലോച്ച് തുടങ്ങിയവയ്ക്ക്. മാത്രമല്ല കുളത്തിലെ ചെറു ജീവികളും ഒച്ചുകളും നശിക്കാനിടയാകും. മീനുകള്‍ക്ക് അനുയോജ്യമായ മരുന്നാണെന്നു ലേബല്‍ നോക്കി ഉറപ്പുവരുത്തിയിരിക്കണം. മീനുകള്‍ക്ക് അസ്വസ്തതയുണ്ടായാല്‍ ഉടനടി വെള്ളം മാറ്റുക.

മറ്റു വിഷകരമായ വസ്തുക്കള്‍

ചില സാഹചര്യങ്ങളില്‍ മറ്റു ചില രാസവസ്തുക്കളും കുളങ്ങളില്‍ എത്തപ്പെടാറുണ്ട് (സിഗരറ്റ് പുക, പെയിന്റ്, കീടനാശിനികള്‍ എന്നിവ). ഇത്തരം വസ്തുക്കള്‍ ജലാശയത്തെയും അതിലെ ജീവിവര്‍ഗത്തെയും നശിപ്പിക്കും. വെള്ളം മാറ്റുകയോ ആക്ടിവേറ്റഡ് കാര്‍ബണ്‍ ഉപയോഗിച്ച് അരിക്കുകയോ ചെയ്യണം.

താപനില

   മിക്ക ശുദ്ധജലമത്സ്യങ്ങളും ജീവിക്കാന്‍ അനുയോജ്യമായ ജലതാപനില 23-28 ഡിഗ്രി സെല്‍ഷ്യസാണ്. ഇതില്‍ കൂടിയാലും കുറഞ്ഞാലും മത്സ്യങ്ങളുടെ വളര്‍ച്ചയെയും ആരോഗ്യത്തെയും അത് സാരമായി ബാധിക്കും. ശക്തിയേറിയ ചൂടേല്‍ക്കാതിരിക്കാനുള്ള മാര്‍ഗങ്ങള്‍ സ്വീകരിക്കുന്നത് നല്ലതാണ്.

പിഎച്ച്

മിക്ക ജലാശയങ്ങളിലെയും പിഎച്ച് താരതമ്യേന ന്യൂട്രല്‍ റേഞ്ചിലായിരിക്കും. പിഎച്ച് ശരിയല്ലെങ്കില്‍ മീനുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുകയും രോഗം വരുകയോ ചത്തുപോവുകയോ ചെയ്യാം. ബാലന്‍സ് ഇല്ലാതെയുള്ള നീന്തല്‍, ചെകിളപ്പൂക്കളുടെ നിറം മാറുക (ചിലപ്പോള്‍ രക്തവും വന്നേക്കാം), ജലോപരിതലത്തില്‍വന്ന് ശ്വസിക്കുക എന്നവയാണ് ലക്ഷണങ്ങള്‍. പിഎച്ച് കുറയുകയോ താഴുകയോ ചെയ്താല്‍ വളരെ വേഗം പൂര്‍വസ്ഥിതിയിലാക്കരുത്. സാവധാനം മാത്രം ശ്രമിക്കുക . വെള്ളത്തിലെ പിഎച്ച് ചുരുങ്ങിയത് ആഴ്ചയില്‍ ഒന്ന് എന്ന രീതിയില്‍ പരിശോധിക്കുന്നത് നന്ന്.

പ്രാണവായുവിന്റെ കുറവ്

മത്സ്യങ്ങളുടെ ചെകിളകള്‍ വളരെ വേഗത്തില്‍ ചലിക്കുന്നതും ജലോപരിതലത്തിലൂടെ നീന്തുന്നതും പ്രധാന ലക്ഷണം. പതുക്കെ മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരനിറം മങ്ങുകയും മരണത്തിലേക്ക് നീങ്ങുകയും ചെയ്യും. വാതായനം കുറയുക, ജൈവമാലിന്യങ്ങളുടെ അളവ് കൂടുക, അധിക താപനില, സസ്വങ്ങളുടെ ശ്വസനം എന്നിവയാണ് വെള്ളത്തിലെ പ്രാണവായുവിന്റെ അളവ് കുറയാനുള്ള കാരണം. ഭാഗിക ജലമാറ്റം, വാതായനം, ചത്തതും ചാകാറായതുമായ മത്സ്യങ്ങളെ നീക്കം ചെയ്യുക എന്നിവയിലൂടെ പ്രാണവായു വര്‍ധിപ്പിക്കാം.

മീനുകളുടെ അനാരോഗ്യത്തിനു കാരണക്കാരാകുന്ന ജൈവ ഘടകങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ് ഈ ഭാഗത്തില്‍ പരാമര്‍ശിക്കുന്നത്. ജൈവ ഘടകങ്ങളില്‍ സാധാരണയായി കാണപ്പെടുന്ന പരാദങ്ങള്‍, ബാക്ടീരിയ, ഫെഗസ്, വൈറസുകള്‍ എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടും. അജൈവ ഘടകങ്ങള്‍ മത്സ്യങ്ങളുടെ അനാരോഗ്യത്തിനു കാരണമാകുമ്പോഴും രോഗം ബാധിച്ച പുതിയ മത്സ്യങ്ങളെ കുളങ്ങളില്‍ നിക്ഷേപിക്കുമ്പോഴുമാണ് രോഗങ്ങള്‍ പിടിപെടുക



പരാദങ്ങള്‍

വെല്‍വെറ്റ് രോഗം (Oodinium)

സ്വര്‍ണ-ഗ്രേ നിറത്തിലുള്ള ആവരണം മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരത്തെ പൊതിയുന്നു. രോഗം ബാധിച്ച മത്സ്യങ്ങള്‍ ജലോപരിതലത്തിലൂടെ നടക്കുകയും ശ്വസിക്കാന്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുകയും ചെയ്യുന്നു. ശരീരം കല്ലുകളില്‍ ഉരയ്ക്കുക, ചെകിളകളുടെ നിറം മാറുക എന്നവ മറ്റു ലക്ഷണങ്ങള്‍.

രോഗലക്ഷണങ്ങള്‍ കണ്ടാല്‍ വെള്ളത്തിലെ താപനില് അല്പം ഉയര്‍ക്കുക. കഴിയുമെങ്കില്‍ 31-34 ഡിഗ്രി സെല്‍ഷ്യസ് വരെ. വെളിച്ചം കുറച്ചശേഷം കോപ്പര്‍ സള്‍ഫേറ്റ്, ട്രൈപാഫഌവിന്‍, മെത്തിലീന്‍ ബ്ലൂ, മാലഷൈറ്റ് ഗ്രീന്‍-ഫോര്‍മാലിന്‍ സംയുക്തം, ക്വിനൈന്‍ ഹൈഡ്രോക്ലോറൈഡ്  എന്നിവയില്‍ ഏതെങ്കിലും ടാങ്കില്‍ ഒഴിച്ച് ഒരാഴ്ചയോളം എയറേഷന്‍ നടത്തണം. അസുഖം ബാധിച്ചവയെ ഇടയ്ക്ക് ഉപ്പുലായനിയില്‍ മുക്കുന്നതും നല്ലതാണ്.

വൈറ്റ് സ്‌പോട്ട് ഡിസീസ്, ഇച്ച് (Ichthyophthirius)

ശരീരത്തിലും ചിറകുകളിലും ചെറിയ വെളുത്ത നിറത്തിലുള്ള കുത്തുകള്‍. വളരെവേഗം പകരുന്നതും അപകടകാരിയുമാണ്. സാവധാനം ശരീരത്തില്‍ മുഴുവന്‍ വെളുത്ത പാടപോലെ ആവരണം രൂപപ്പെടും. രേഗം മൂര്‍ഛിക്കുന്നതനുസരിച്ച് മത്സ്യങ്ങള്‍ അലസരാവുകയും ശരീരം കല്ലുകളില്‍ ഉരയ്ക്കുകയും ചെയ്യും.

ഇച്ച്തിയോഫ്തിരിയസ് പരാദങ്ങള്‍ക്ക് മുന്നു ജീവിതഘട്ടമാണുള്ളത്. പ്രതിവിധി ഫലപ്രദമാകുന്നത് അവ സ്വതന്ത്രമായി നീന്താറാകുമ്പോഴാണ്. വെള്ളത്തിലെ താപനില 30 ഡിഗ്രിയായി ഉയര്‍ത്തുക. പകരുന്ന ഈ രോഗം ട്രൈപാഫഌവിന്‍, ക്വിനൈന്‍, ഉപ്പ് തുടങ്ങിയവയിലേതെങ്കിലും ഉപയോഗിച്ച് നശിപ്പിക്കാം. ഒരാഴ്ചയോളം മരുന്നൊഴിച്ച് ട്രീറ്റ് ചെയ്യുക. പരാദത്തിന്റെ മൂന്നു ജീവിതഘട്ടങ്ങളില്‍പ്പെട്ടവ നശിക്കാനാണിത്.

ഗില്‍ ഫഌക്‌സ്

മീനുകളുടെ ശ്വസനേന്ദ്രിയമായ ചെകിളപ്പൂക്കളെ ആക്രമിക്കുന്ന ഒരിനം വിരയാണിത്. ഇവ ആക്രമിച്ചാല്‍ ചെകിളകള്‍ രക്തനിറത്തിലാവുകയും പിന്നീട് നിറം മാറുകയും ചെയ്യുന്നു. ജലോപരിതലത്തിലൂടെ നീന്തുക, വേഗം കൂടിയ ശ്വാസനം, മെലിച്ചില്‍ തുടങ്ങിയവ മറ്റു ലക്ഷണങ്ങള്‍.

വിരകളുടെ മുട്ടകള്‍ മരുന്നുപ്രയോഗത്തെ പ്രതിരോധിക്കും. ഡ്രോണ്‍സിറ്റ് 2മില്ലി ഗ്രാം ഒരു ലിറ്റര്‍ വെള്ളത്തില്‍ എന്ന കണക്കിലോ, മാലക്കൈറ്റ് ഗ്രീന്‍-ഫോര്‍മാലിന്‍ മിശ്രിതമോ ഉപയോഗിച്ച് മുട്ടകളും വിരകളും നശിക്കുന്നതുവരെ ട്രീറ്റ് ചെയ്യുക. മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരത്തില്‍നിന്ന് ഇവ പോകാന്‍ ഉപ്പുവെള്ളത്തിലോ അമോണിയം ഹൈഡ്രോക്‌സൈഡിലോ ഒന്നു മുക്കിയെടുത്താമതി.

സ്‌കിന്‍ ഫഌക്‌സ്

മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരത്തില്‍ പറ്റിപ്പിടിക്കുന്ന ചെറു വിരയാണിത്. മത്സ്യങ്ങളുടെ നിറം മങ്ങുകയും ശരീരത്തില്‍ ചെറിയ ചുവന്ന പാടുകള്‍ രൂപപ്പെടുകയും ചെയ്യും. കുളത്തിലെ വസ്തുക്കളില്‍ മീനുകള്‍ ശരീരം ഉരയ്ക്കുന്നതും കാണാം.

രണ്ടു മില്ലിഗ്രാം ഡ്രോണ്‍സിറ്റ് ഒരു ലിറ്റര്‍ വെള്ളത്തിലോ അല്ലെങ്കില്‍ നേര്‍പ്പിച്ച ഫോര്‍മാലിന്‍ ലായനിയിലോ മുക്കിയെടുക്കുക.

കോസ്റ്റിയ

മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരം ഗ്രേ നിറത്തിലുള്ള ആവരണംകൊണ്ട് മൂടുന്നു. കുളത്തിലെ വസ്തുക്കളില്‍ മീനുകള്‍ ശരീരം ഉരയ്ക്കുന്നതും കാണാം. ശരീരത്തില്‍ ചുവന്ന പാടുകളും രൂപപ്പെടും. വെള്ളത്തിനു അമ്ല സ്വഭാവമാണെങ്കില്‍ ഈ രോഗം കൂടുതല്‍ വ്യാപിക്കും.

വെള്ളത്തിലെ താപനില 30 ഡിഗ്രിയാക്കി ഉയര്‍ത്തുക. നേര്‍പ്പിച്ച ഫോര്‍മാലിന്‍ ലായനിയിലോ മുക്കിയെടുക്കുയോ വീര്യം കുറഞ്ഞ ഉപ്പുലായനിയില്‍ കുറച്ചുനേരം മീനുകളെ ഇടുകയോ ചെയ്യുക.

ഡിസ്‌കസ് ഡിസീസ്

മീനുകളുടെ തലഭാഗത്ത് കുഴി രൂപപ്പെടുന്നതാണ് ഈ രോഗം.

വൈറ്റമിനുകളുടെയും ധാതുക്കളുടെയും കുറവാണ് ഈ രോഗത്തിനു കാരണം. പ്രത്യേകിച്ച് വൈറ്റമിന്‍ ഡി, കാത്സ്യം എന്നിവ. ഇവയുടെ കുറവ് മത്സ്യങ്ങളുടെ കുടലുകളില്‍ ഹെക്‌സമിറ്റയുടെ (ഒരു തരം പരാദം) സാന്നിധ്യം വര്‍ധിപ്പിക്കും. കൃത്യമായ രീതിയിലുള്ള ഭക്ഷണം, വൈറ്റമിനുകള്‍ എന്നിവയാണ് ഈ രോഗത്തിനു പ്രതിവിധി. ആന്റിബയോട്ടിക്കുകളും കൊടുക്കുന്നത് നല്ലതാണ്. ടാങ്ക് എപ്പോഴും വൃത്തിയായിരിക്കാന്‍ ശ്രദ്ധിക്കുക.

ഫംഗല്‍ രോഗങ്ങള്‍

സാപ്രോലെനിയ, അക്ലീയ

മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരത്തില്‍ വെളുത്ത പാട രൂപപ്പെടുന്നു. ഫംഗസിന്റെയൊപ്പം ആല്‍ഗകൂടി വളര്‍ന്നാല്‍ വെളുത്ത നിറത്തല്‍നിന്ന് ബ്രൗണ്‍ നിറത്തിലേക്ക് മാറും.

ശരീരത്തില്‍ എന്തെങ്കിലും പരിക്കുകളോ ആരോഗ്യക്കുറവോ ഉണ്ടെങ്കില്‍ മാത്രമേ മത്സ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഫംഗസ് രോഗബാധ ഉണ്ടാകൂ എന്നാണ് പറയാറ്. ഫംഗല്‍ ബാധ ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ടാല്‍ മത്സ്യങ്ങള്‍ക്ക് പ്രത്യേക പരിചരണം നല്കണം. ഒരു ലിറ്റര്‍ വെള്ളത്തില്‍ ഒരു മില്ലി ഗ്രാം സോഡിയം പെര്‍മാംഗനേറ്റ് എന്ന രീതിയില്‍ ലയിപ്പിച്ച് 30 മിനിറ്റ് മത്സ്യത്തെ ഇടുക, അല്ലെങ്കില്‍ മെത്തിലീന്‍ ബ്ലൂ ലായനി വെള്ളത്തില്‍ ചേര്‍ത്ത് മീനുകളെ ഇടുക. ഇങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോള്‍ എയ്‌റേഷന്‍ നല്കിയിരിക്കണം.

ബാക്ടീരിയല്‍ രോഗങ്ങള്‍

ഫിഷ് ടൂബെര്‍കുലോസിസ്

മത്സ്യങ്ങളുടെ നിറം മങ്ങുക, വിശപ്പില്ലായ്മ, ശോഷിച്ച് ഒട്ടിയ വയര്‍ തുടങ്ങിയവ ലക്ഷണങ്ങള്‍. ശരീരത്തില്‍ ചെറിയ പുണ്ണുകളും ഉണ്ടാവാറുണ്ട്. നട്ടെല്ല് വളയും.

വളരെ വിനാശകാരിയാണ് ഈ രോഗം. രോഗം ബാധിച്ച മത്സ്യങ്ങളെ ടാങ്കുകളില്‍നിന്നു മാറ്റിയായും ബാക്ടീരിയകള്‍ ടാങ്കിന്റെ അടിത്തട്ടിലുണ്ടായിരിക്കും. ഇത് മറ്റു മത്സ്യങ്ങളിലേക്കുകൂടി പകരാനിടയാക്കും. ഓക്‌സിടെട്രാസൈക്ലിന്‍ പോലെയുള്ള ആന്റിബയോട്ടിക് നല്കിയാല്‍ ഒരു പരിധിവരെ രക്ഷപ്പെടുത്തിയെടുക്കാം. എന്നാല്‍, രോഗം ബാധിച്ച മത്സ്യങ്ങളെ കൊന്നുകളയുകയാണ് പകരാതിരിക്കാനുള്ള പ്രതിവിധി. മനുഷ്യരിലേക്കു പകരാന്‍ സാധ്യതയുള്ള രോഗമാണിത്

ഡ്രോപ്‌സി (വയര്‍ വീര്‍ക്കല്‍)

തെറിച്ചു നില്‍ക്കുന്ന ചെതുമ്പല്‍, പുറത്തേക്കുന്തിയ കണ്ണുകള്‍, വിളറിയ ചെകിളപ്പൂക്കള്‍, വയറു വീര്‍ക്കുക, ശരീരത്തില്‍ ചുവന്ന വ്രണങ്ങള്‍ എന്നിവ ലക്ഷണങ്ങള്‍.

ആരോഗ്യക്കുറവുള്ള മത്സ്യങ്ങളിലേക്ക് വളരെവേഗം വ്യാപിക്കും. രോഗം ബാധിച്ചവയെ ടാങ്കില്‍നിന്നു മാറ്റി നശിപ്പിക്കുകയോ ആന്റബയോട്ടിക്കുകള്‍ നല്കുകയോ ചെയ്യാം. പൊതുവെ ചികിത്സ ഫലിക്കാറില്ല

വാല്‍/ചിറക് ചീയല്‍



മത്സ്യങ്ങളുടെ വാല്‍, ചിറക് എന്നവയുടെ ആഗ്രങ്ങള്‍ ചീയുക പ്രധാന ലക്ഷണം. രോഗം മൂര്‍ച്ഛിച്ചാല്‍ വാലും ചിറകും ദ്രവിച്ച് ഇല്ലാതാകും. പിന്നാലെ ഫംഗല്‍ ഇന്‍ഫെക്ഷനുകളും വരാം.

വെള്ളം മോശമാകുന്നതാണ് പ്രധാന രോഗകാരണം. കൂടാതെ ജലത്തിലെ താപനില കുറയുന്നതും ഹാനികരമായ വാതകങ്ങള്‍ രൂപപ്പെടുന്നതും ഈ രോഗത്തിനു കാരണമാകും. ടാങ്കിലെ വെള്ളം പൂര്‍ണമായും മാറ്റുക. രോഗം മൂര്‍ച്ഛിച്ചാല്‍ ചികിത്സ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്.

മൗത്ത് ഫംഗസ്



മൗത്ത് ഫംഗസ് എന്നാണ് പേരെങ്കിലും ബാക്ടീരിയയാണ് രോഗകാരി. വായുടെ ഭാഗത്ത് പാടപോലെ ആവരണം രൂപപ്പെടുക, പിന്നീട് ഇത് തല, ചിറകുകള്‍, ചെകിള, ശരീരം മുഴുവനായി പകരും. മൂര്‍ച്ഛിച്ചാല്‍ ശരീരത്തില്‍ വ്രണങ്ങളുണ്ടാകും.

വെള്ളത്തിലെ താപനില കൂട്ടുക. ഒരു ലിറ്റര്‍ വെള്ളത്തില്‍ ഒരു മില്ലി ഗ്രാം പൊട്ടാസ്യം പെര്‍മാംഗനേറ്റ് ലയിപ്പിച്ച് മീനുകളെ അല്പനേരം ഇടുക. വെള്ളത്തിന്റെ അളവ് കുറച്ച് പുതിയ വെള്ളം നിറയ്ക്കുക.

നിയോണ്‍ ഡിസീസ്

സിക്ലിഡുകളെയും സൈപ്രിനിഡുകളെയും ബാധിക്കുന്ന ചികിത്സയില്ലാത്ത രോഗം. വിവിധ രീതികളില്‍ ഈ അസുഖം ശക്തിപ്രാപിക്കാം. ലക്ഷണങ്ങളും വ്യത്യസ്തമാണ്. മത്സ്യങ്ങളുടെ നിറം നഷ്ടപ്പെടുക, മെലിയുക. നീന്തുന്നതിലുള്ള കൃത്യത നഷ്ടപ്പെടുക എന്നിവ ലക്ഷണങ്ങള്‍. രോഗം ബാധിച്ചവ മത്സ്യക്കൂട്ടങ്ങളില്‍നിന്ന് ഒറ്റപ്പെടും. നിറം പൂര്‍ണമായും മങ്ങി വെള്ള നിറമാകും.

ചികിത്സിക്കാന്‍ കഴിയില്ല. രോഗം ബാധിച്ചവയെ എത്രയും വേഗം ടാങ്കില്‍നിന്നു നീക്കം ചെയ്യുന്നതാണ് പകരുന്നത് തടയാനുള്ള പ്രധാന മാര്‍ഗം. ടാങ്കിലെ മീനുകളെ മാറ്റി ടാങ്ക് അണുവിമുക്തമാക്കുക. ഇതിനു പൊട്ടാസ്യം പെര്‍മാംഗനേറ്റ് ലായനി ഉപയോഗിക്കാം.

ഡിസ്‌കസ് ഫ്‌ളൂ

പുതിയ മത്സ്യങ്ങളെ ടാങ്കില്‍ നിക്ഷേപിക്കുമ്പോള്‍ ഉണ്ടാകുന്ന രോഗം. വെളുത്ത പാട ശരീരത്തില്‍ രൂപപ്പെട്ട് ചിറകുകള്‍ ദ്രവിക്കുന്നു. രോഗം ബാധിച്ച മത്സ്യങ്ങള്‍ ടാങ്കിന്റെ മൂലകളില്‍ തിങ്ങിക്കൂടിയിരിക്കും.

സീസണില്‍ വരുന്ന രോഗമാണിത്. ഹാച്ചറി മുഴുവന്‍ നശിപ്പിക്കാന്‍ കാരണമായേക്കാവുന്ന രോഗം. കൃത്യമായ കാരണങ്ങള്‍ ഇതുവരെ കണ്ടെത്താന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. ഒന്നിലധികം ഇനങ്ങളില്‍പ്പെട്ട ബാക്ടീരിയകളെ ഈ രോഗം ബാധിച്ച മത്സ്യങ്ങളുടെ ശരീരത്തില്‍നിന്നു കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. പിഎച്ച് താഴ്ത്തുക, ദിവസേന വെള്ളം മാറുക, തീറ്റ നല്കല്‍ നിര്‍ത്തുക തുടങ്ങിയ രോഗനിര്‍മാര്‍ജനത്തിനു നല്ലതാണ്. പൊട്ടാസ്യം പെര്‍മാംഗനേറ്റ് ലായനി ഉപയോഗിച്ച് അണുനശീകരണം നടത്താം.

വീട്ടാവശ്യത്തിനുള്ള  മീന്‍ മുറ്റത്തുനിന്നുമാവട്ടെ.

നട്ടല്ലുള്ള ജീവികളില്‍ ഏറ്റവും താഴേക്കിടയിലാണ് ജലജീവികളായ മത്സ്യങ്ങളുടെ സ്ഥാനം. ശീതരക്തമുള്ള ഇവര്‍ക്ക് തോണി പോലെ രണ്ടറ്റവും കൂര്‍ത്ത ആകൃയുള്ള ശരീരം നല്കി പ്രകൃതി ഇവയെ സംരക്ഷിച്ചുപോരുന്നു. ഏകദേശം 28,000 സ്പീഷിസുകളാണ് മത്സ്യകുടുംബത്തിലുള്ളത്. എന്നാല്‍, ഭക്ഷ്യയോഗ്യമായവ വളരെ ചുരുക്കമാണ്. ഇവയില്‍ ശുദ്ധജലത്തില്‍ വളരുന്നവയുടെ എണ്ണവും വിരളം.

അലങ്കാര മത്സ്യങ്ങള്‍ എന്നതിലുപരി ഭക്ഷയോഗ്യമായ മത്സ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഇന്ന് കേരളത്തില്‍ പ്രിയമേറി വരികയാണ്. ശുദ്ധജലാശയത്തിലെ അവസ്ഥ പ്രയോജനപ്പെടുത്തി വളരെ വേഗം വളരുന്ന മത്സ്യങ്ങളെയാണ് ഭക്ഷ്യാവശ്യത്തിനായി കാര്യക്ഷമമായി ഉപയോഗിക്കാന്‍ കഴിയൂ. ജലാശയത്തിലെ പ്രാധമിക ജൈവവ്യവസ്ഥയെ നേരിട്ട് ഉപയോഗിക്കാനുള്ള കഴിവിനെയാണ് വളര്‍ത്തുമത്സ്യങ്ങളുടെ യോഗ്യതയായി കണക്കാക്കുക.

മത്സ്യങ്ങളെ നിക്ഷേപിക്കുമ്പോള്‍ ശ്രദ്ധിക്കണം.

സൂര്യപ്രകാശം സ്വീകരിച്ച് വളരുന്ന സസ്യപ്ലവങ്ങളാണ് മത്സ്യങ്ങളുടെ പ്രധാനാഹാരം. അതുകൊണ്ടുതന്നെ പ്ലവങ്ങള്‍ കൂടുതലുള്ളതും വിസ്തൃതി കൂടുലുള്ളതുമായ ജലാശയങ്ങള്‍ മത്സ്യങ്ങളുടെ വളര്‍ച്ച ത്വരിതപ്പെടുത്തും. കുളങ്ങള്‍ നിര്‍മിക്കുമ്പോള്‍ പരമാധി മൂന്നടി താഴ്ച മതിയാകും. സീല്‍പോളിന്‍ കുളങ്ങളോ സിമന്റ് കുളങ്ങളോ സ്വഭാവിക കുളങ്ങളോ ഉപയോഗിക്കാം. സൂര്യപ്രകാശം നന്നായി ലഭിക്കുന്ന കുളങ്ങള്‍ നന്ന്. കുളത്തില്‍ പ്ലവങ്ങള്‍ വളരാന്‍ വെള്ളം നിറച്ചശേഷം അല്പം ചാണകം കുളത്തില്‍ ലയിപ്പിക്കുക. മൂന്നു നാലു ദിവസത്തിനുശേഷം മത്സ്യങ്ങളെ നിക്ഷേപിക്കാം.

വീട്ടാവശ്യത്തിനായി വളര്‍ത്തുമ്പോള്‍ മത്സ്യങ്ങളെ കമ്യൂണിറ്റി രീതിയില്‍ വളര്‍ത്തുന്നതാണ് ഏറ്റവും അനുയോജ്യം. ഇതിനായി മറ്റു മത്സ്യങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെട്ടു ജീവിക്കുന്ന മത്സ്യങ്ങളെ തെരഞ്ഞെടുക്കണം. മാത്രമല്ല ഏതു പ്രതികൂല സാഹചര്യങ്ങളെയും അതിജീവിക്കാനുള്ള കരുത്തും ജലാശയങ്ങളുടെ രാസ-ഭൗതിക സ്വഭാവത്തിനനുസരിച്ചു ജീവിക്കാനുള്ള കഴിവും ഉള്ള മത്സ്യങ്ങളെ വേണം തെരഞ്ഞെടുക്കാന്‍.

ജലോപരിതലത്തിലും മധ്യഭാഗത്തും അടിത്തട്ടിലും തീറ്റതേടുന്ന മത്സ്യങ്ങളെയാണ് എപ്പോഴും കമ്യൂണിറ്റിയായി വളര്‍ത്താന്‍ കഴിയുക.  അലങ്കാര മത്സ്യകൃഷിയിലെ ഇഷ്ട ഇനമാണ് ഗപ്പി. സാധാരണ ഇനങ്ങളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഇന്ന് നിറവൈവിധ്യങ്ങളുടെ ഗപ്പിയില്‍ മത്സ്യ കൃഷി എത്തിനില്‍ക്കുന്നു. ആയിരം രൂപ വില വരുന്ന ഗപ്പികള്‍ ഇന്ന് സുലഭമാണ്. പരിചരണത്തിലെ ശ്രദ്ധ കുറഞ്ഞ മുതല്‍ മുടക്കില്‍ മികച്ച വരുമാനം നേടാന്‍ സഹായിക്കും.

3-4 മാസം പ്രായമായ ഗപ്പികളെ വളര്‍ത്തിയെടുക്കുന്നതാണ് ബ്രീഡിങിന് അനുയോജ്യം. ബ്രീഡിങിനായി തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന മത്സ്യങ്ങള്‍ ഒരേ നിറമുള്ളവയായിക്കുന്നതാണ് നല്ലത്. 1:2, 1:1 ആണ്‍ പെണ്‍ അനുപാതത്തില്‍ ഗപ്പികളെ പ്രജനനത്തിനായി നിക്ഷേപിക്കാം. എന്നാല്‍ മൂന്ന് പെണ്‍ മത്സ്യങ്ങള്‍ക്ക് മുകളില്‍ നിക്ഷേപിക്കരുത്. പ്രജനന ടാങ്കില്‍ പായല്‍ പോലുള്ള ചെടികള്‍ ആവശ്യത്തിനുണ്ടായിരിക്കണം. വെള്ളത്തിന്റെ വൃത്തി എപ്പോഴും ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്. പ്രോട്ടീന്‍ അധികമായുള്ള ഭക്ഷണമാണ് ഗപ്പികള്‍ക്കാവശ്യം.

28 ദിവസമാണ് ഗപ്പികളുടെ ഗര്‍ഭകാലം. ഇനങ്ങളനുസരിച്ച് കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിലും വ്യത്യാസമുണ്ടാകും. സാധാരണ ഇനങ്ങളില്‍ നിന്നും പത്തു മുതല്‍ അന്‍പതു കുഞ്ഞുങ്ങളെ ലഭിക്കുമ്പോള്‍ ആല്‍ബിനോ ഇനങ്ങളില്‍ കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറവായിരിക്കും.

ജനിച്ചിറങ്ങുന്ന കുഞ്ഞുങ്ങളെ മറ്റൊരു ടാങ്കിലേക്ക് മാറ്റി പാര്‍പ്പിക്കുന്നത് വളര്‍ച്ച കൂടാന്‍ സഹായിക്കും. മൂന്നാഴ്ചയ്ക്ക് ശേഷമാണ് പൊടി രൂപത്തിലുള്ള തീറ്റ കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ക്ക് നല്‍കി തുടങ്ങുന്നത്. ഭക്ഷണത്തിന്റെ അളവു കുറച്ച് നാല് നേരം എന്ന രീതിയില്‍ നല്‍കുന്നതായിരിക്കും ഉത്തമം. 

മൂന്നു മാസം പ്രായമാകുമ്പോള്‍ വില്‍പന നടത്താം. പെണ്‍ മത്സ്യം വലിപ്പമുള്ളതാവും. ആഴ്ചയില്‍ 2-3 തവണ ലൈവ് ഫീഡുകള്‍ നല്‍കുന്നത് നല്ലതാണ്.

30 ലിറ്റര്‍ ശേഷിയുള്ള ടാങ്ക് ബ്രീഡിങ്ങിനായി തിരഞ്ഞെടുക്കാം. ടാങ്കില്‍ 1.5 അടി വെള്ളമുള്ളത് ഗപ്പികള്‍ക്ക് അനുയോജ്യമാണ്. കൃത്യമായ ഫില്‍ട്രേഷന്‍ സംവിധാനം വെള്ളം പുതിയത് നിറക്കുന്നതിനും മറ്റും സഹായകരമാക്കുന്നു.

രോഗ പ്രതിരോധ ശേഷി ഗപ്പിക്ക് കൂടുതലാണെങ്കിലും കാലാവസ്ഥ വ്യതിയാനം ജലം എന്നിവ രോഗത്തിന് കാരണമാകാറുണ്ട്. വെറ്റ് സ്‌പോട്ട് അല്ലെങ്കില്‍ ചൊറിച്ചിലാണ് പ്രധാന അസുഖം. മത്സ്യങ്ങള്‍ തങ്ങളുടെ ശരീരം ടാങ്കിലുള്ള വസ്തുക്കളില്‍ ഉരക്കുന്നത് കാണാം. ഈ സാഹചര്യത്തില്‍ ടാങ്കിലെ ചെടികള്‍ മാറ്റി അല്‍പം കല്ലുപ്പ് ഇടുന്നത് നല്ലതാണ്. 48 മണിക്കൂറിന് ശേഷം വെള്ളം മാറ്റാം.

ഇനി നിങ്ങളും ഒരു ശുദ്ധജല മത്സ്യകർഷകനാകൂ.. നമ്മുടെ നാട്ടിൽ എല്ലാവരും വിഷ രഹിത മത്സ്യം കഴിക്കട്ടെ. അങ്ങനെ ആരോഗ്യം സംരംക്ഷിക്കട്ടെ. ( ശുദ്ധജല മത്സ്യകൃഷിയെക്കുറിച്ച് നടന്ന ഏകദിന ശില്പശാലയിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച വിവരങ്ങൾ ഉൾകൊള്ളിച്ചാണ് ഈ കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കിയിട്ടുള്ളത്. സംശയങ്ങൾക്ക് ഈ രംഗത്തെ വിദഗ്ധരുമായി ബന്ധപ്പെടേണ്ടതാണ്.)